از پسماندهای گیاهی متنوعی مثل کاه، برگ، علف و غیره می توان برای تهیه ورمی کمپوست استفاده کرد. از مهمترین منابع تولید ورمی کمپوست می توان به پهن گاو و گوسفند، فضولات مرغ و خروس، پسماند کارخانجات لبنیات و مواد غذایی، باقیمانده کارخانه های بیوگاز و غیره اشاره کرد. هر کرم خاکی با وزن 0.5 تا 0.6 گرم می تواند به اندازه جثه خود در روز از این مواد عالی تغذیه کرده و حدود 50% آن را به کمپوست تبدیل کند.
رطوبت کافی برای تهیه ورمی کمپوست حدود 32 تا 66 درصد کل پسماند است و PH نیز باید حدود 7 نگه داشته شود. تابه حال بیش از 3600 نوع کرم خاکی کشف شده اند که زیرخاک یا روی خاک زندگی می کنند. انواع کرم خاکی قرمز، پسماندها را سریعتر از کرم های زیرخاکی به کمپوست تبدیل می کنند. آنها می توانند در دمای بین 0 تا 40 درجه سانتی گراد زنده بمانند و در دمای 25 تا 30 درجه در رطوبت 40 -45 درصد نیز تولید مثل می کنند.
کرم های زیرخاکی فقط هنگام شب روی خاک ظاهر می شوند و معمولا زیر خاک نقب هایی تا عمق 3.5 متری می کنند و می توانند خاکهایی حاوی 10 درصد مواد آلی را نیز به کمپوست تبدیل کنند.
انواع ورمی کمپوست
انواع ورمی کمپوست بستگی به میزان تولید و موادی که کمپوست شده بستگی دارد. ورمی کمپوست در مقیاس کم معمولا برای رفع نیازهای شخصی مزرعه داران یا باغداران تولید می شود که حدود 5 تا 10 تن ورمی کمپوست در سال را شامل می شود. اما ورمی کمپوست در مقیاس بزرگ و تجاری با بازیافت مقادیر بسیار زیادی از پسماندهای مواد آلی در کارخانه های مدرن تهیه می شود که بالغ بر صدها تن در سال ظرفیت دارند.
ورمی کمپوست
کود تهیه شده توسط کرم ها درصد مواد مغذی ماکرو و میکرو بسیار بیشتری از کمپوست گیاهی دارد. این کود غنی از NPK است که به شکل کاملا مناسب برای تغذیه گیاه در دسترس قرار دارد و حداکثر طی یک ماه پس از کوددهی توسط گیاه مصرف می شود. ورمی کمپوست رشد گیاه را به طور قابل توجهی افزایش داده و امکان ابتلای گیاه به بیماریهای مختلف را کاهش می دهد. به علت بهبود خواص میکروبی و تخلخل خاک، آبیاری گیاه و تنفس آن نیز راحت تر انجام می گیرد.
از دیگر مزایای ورمی کمپوست کاهش نیاز به کود شیمایی و کاهش پسماندهایی است که نیاز به دفن شدن دارند. تمام این موارد، اثرات مثبت قابل توجهی روی محیط زیست می گذارد. تولید ورمی کمپوست در جهان به یک ضرورت تبدیل شده و درحال حاضر بازار بسیار خوبی در کشورهای آسیایی به خصوص ایران دارد.
کمپوست یکی از روشهای بنیادی در باغداری ارگانیک است. تجزیه بیولوژیکی باعث کاهش زبالههای آشپزخانهای و مواد گیاهی در اصلاح سودمند خاک میشود و در نتیجه باعث میشود در محل دفن زباله ، زباله کمتری انباشته شود. ورمیکمپوست (Vermicompost) مزایای کمپوست سنتی را با کمک برخی تسهیل کننده های باورنکردنی- کرمهای خاکی – تغییر میدهد. از مزایای ورمی کمپوست میتوان به غنیسازی خاک، افزایش بازده برداشت و متوقفکردن بیماریهای گیاهی اشاره کرد.
روش تهیه ورمی کمپوست
کرمهای خاکی بعد از اینکه مواد آلی را هضم کردند، یک ماده زاید بسیار مغذی به نام کستینگ (castings) را دفع می کنند.کرمها با عبور مواد غذایی از دستگاه گوارششان، مواد شیمیاییای ترشح می کنند که مواد آلی را به مواد غذایی پایدار تجزیه میکنند. این مواد شیمیایی، که از کستینگ کرمها بدستآمدهاند، ورمی کمپوست را تشکیل میدهد که باعث بهبود بافت، ساختار و هوادهی خاک میشود. “vermi” ترجمه لاتین worm به معنی کرم است. ورمی کمپوست مواد مغذیای تولید میکند که میتوانند به صورت فوری در اختیار گیاه قرار گیرند. ورمیکمپوست را می توان به عنوان کود گیاهی (پهن/mulch)، که با مواد گلدان مخلوط شده یا در آب به عنوان کود مایع یا چای کمپوست ترکیب شده است، استفاده کرد.
ورمی کمپوست روشی است که طی آن کرمها پسماندهای ارگانیک (آلی) را به کمپوست با کیفیت بسیار بالا تبدیل می کنند. گونه های خاصی از کرم ها مانند ویلجر قرمز (Red Wigglers) گونه ای از کرمهای خاکی است که با مواد آلی فاسد سازگار است. این کرم ها در کمپوست و گیاهان پلاسیده رشد می کنند. کرمهاه ورمی کست میسازند که به آن کستینگ کرم نیز گفته می شود، و محصول نهایی تجزیه مواد آلی توسط کرم ها است. ورمی کمپوست حاوی مواد مغذی حلال در آب است و یک کود ارگانیک عالی و غنی از مواد مغذی و تقویت کننده خاک می باشد.
مزایای استفاده از ورمی کمپوست:
خاک
– هوادهی خاک را بهبود می بخشد.
– خاک را با میکرو ارگانیسم ها غنی می کند.
– فعالیت میکروبی در کستینگ کرم 10 تا 20 برابر بیشتر از فعالیتهای میکروبی در خاک و مواد آلی است که کرم می بلعد.
– کرمهای خاکی که در عمق زیادی از خاک وجود دارند را جذب می کند.
– ظرفیت خاک در نگه داشتن آب را بهبود می بخشد.
– کستینگ سرشار از هیومیک اسیدها است که باعث تقویت خاک و ایجاد تعادل در pH می شوند.
– بازیافت مواد مغذی را بهبود می بخشد.
رشد گیاه
جوانه زنی، رشد گیاه و بازده محصول را افزایش می دهد.
رشد ریشه و ساختار آن را بهبود می بخشد.
خاک را با میکرو ارگانیسم ها غنی می کند.
ورمیکمپوست کامل را می توان برای اصلاح خاک، به عنوان محیط گیاهی یا برای تهیه چای کمپوست، مستقیماً در آن مخلوط کرد.
مواد مغذی
برای گیاه مواد مغذی فراهم می کند و در متوقف کردن بیماریهای گیاهی به گیاهان کمک قابل ملاحظهای میکند.
کستینگ کرم حاوی پنج برابر نیتروژن، هفت برابر فسفر و 11 برابر پتاسیم بیشتر از خاک معمولی است که مهمترین مواد معدنی مورد نیاز برای رشد گیاهان است.
از دیگر مزایای ورمی کمپوست که با مطالعات دانشگاهی به اثبات رسیده است می توان به موارد زیر اشاره کرد:
غنی سازی خاک
دانشگاه پوردو (Purdue) اینچنین گزارش میدهد که کرمهای خاکی، خاک را از نظر مواد مغذی گیاهی اساسی شامل نیتروژن، فسفر و پتاسیم نسبت به زمانی که هنوز این کرمها خاک را نبلعیدهاند، 5 تا 11 درصد غنیتر می کنند. ورمی کمپوست به عنوان یک کود ارگانیک (آلی)، جایگزین کودهای مصنوعی در مزارع یا گلخانه هایی مورد استفاده قرار می گیرد که خاکشان برای رشد گیاهان نیاز به غنی شدن دارد. طبق پروژهی کمپوست دانشگاه کالیفرنیا، ورمی کمپوست به دلیل توانایی آن در بهبود ساختار خاک و افزایش ظرفیت خاک در نگه داشتن آب به عنوان یک تقویتکننده خاک از کمپوست سنتی برتر است.
افزایش رشد و بازده گیاه
کشاورزان ارگانیک برای تأثیر اندکی که بر اکوسیستم های محلی دارند، کودهای غیرمصنوعی را ارزیابی می کنند. کلیو ادوارد (Clive Edward) از دانشگاه ایالتی اوهایو می گوید، این نکته که این کودها علاوه بر ثمردهی بیشتر محصول باعث رشد سریعتر گیاهان میشوند، از مزیت های آن به شمار می آید. آزمایش های ادواردز بر روی گوجه فرنگی ، فلفل و توت فرنگی نشان داد که گیاهان کوددهی شده با ورمی کمپوست ارگانیک به طور قابل توجهی نسبت به همان محصولات که با کودهای شیمیایی مصنوعی غیر ارگانیک کوددهی شدهاند، رشد بسیار بهتری داشتند. تحقیقات ادواردز نشان داد كه كود چای ورمی کمپوست سرعت رشد گیاه و بازده محصول را تا بیش از 50 درصد افزایش می دهد.
متوقف کردن بیماری
مرگ گیاهچه ( Damping off) یک بیماری عفونی گیاهی است که در اثر عوامل بیماریزا (پاتوژنهای) که در بذر زندگی میکنند از جمله گونه های پیتیوم (Pythium) ، فیتوفتورا (Phytophthora) و ریزوکتونیا (Rhizoctonia) ایجاد می شود. دانه ها قبل ازینکه به طور موفق جوانه بزنند یا جوانههایی که بعدا در میآیند، در خاکی که ضایعات آلوده دارد، پوسیده می شوند. در پیشگیری از بیماری استفاده از مواد شیمیایی مصنوعی برای دانه هایی که قبلا معالجه شده اند، رایج است. یک پروژه تحقیقاتی در دانشگاه کرنل (Cornell) در سال 2010 با استفاده از نهال های خیار، توقف موفقیتآمیز بیماری مرگ گیاهچهی پیتیوم را ثابت کرد که به جای بذرهایی که به صورت مصنوعی قبلا معالجه شده بودند، از ورمی کمپوست فعال استفاده کرده بود.
کاربردهای ورمی کمپوست
یکی از جدیدترین کودهای کمپوست شده با استفاده از کرم، چای ورمی کمپوست است. این کود در حقیقت نوعی مایع است که در آن مواد آلی، میکروارگانیسم ها و مواد مغذی از کمپوست استخراج شده است. چای کمپوست برخلاف ورمی و کمپوست معمولی، را می توان مستقیما روی خود گیاه پاشید و تحقیقات نشان داده اند که این روش در از بین بردن بیماری گیاهان موثر بوده است. چای ورمی برای تقویت خاک نیز کاربرد دارد و می توان از آن در فواصل بین کوددهی خاک با کمپوست معمولی استفاده کرد. با به کار بردن چای ورمی کمپوست، فعالیت بیولوژیکی به شدت افزایش می یابد.
این کود به شکل عمده یا در بسته بندی هایی به اندازه های مختلف به فروش می رسد. برخی از کمپوست ها مخلوط با خاک به بازار عرضه می شوند که معمول مصارف خانگی دارند. از این کود می توان در گلخانه ها، مزارع، باغات، گل فروشی ها و حتی برای گیاهان آپارتمانی استفاده کرد.